Đội lái chứng khoán được cho là có khả năng thao túng giá cổ phiếu, điều khiển giá lên xuống theo ý muốn phục vụ cho những mục đích riêng của mình. Vậy các chiêu trò của đội lái chứng khoán để làm giá cổ phiếu “nhảy múa” theo kế hoạch của họ là gì? Bài viết dưới đây xin chia sẻ góc nhìn của người trong ngành.
Mục lục
Điều kiện để đội lái chứng khoán có thể hoạt động
Trước tiên xin lưu ý rằng không phải mã cổ phiếu nào cũng có thể bị thao túng giá. Bởi để làm giá cổ phiếu cần có 3 yếu tố:
- Khả năng kiểm soát và thao túng thông tin của doanh nghiệp,
- Nguồn lực cổ phiếu & tài chính sẵn có đủ lớn,
- Sự đồng thuận của ban lãnh đạo và nhóm cổ đông lớn
Do vậy xin khẳng định rằng cổ phiếu chỉ có thể bị làm giá, nếu có sự hậu thuẫn từ phía ban lãnh đạo và nhóm cổ đông lớn của chính doanh nghiệp đó, hoặc do chính họ “tự đạo diễn”. Bởi vậy việc một cố phiếu bị làm giá, không chỉ tăng rủi ro biến động giá cổ phiếu cho nhà đầu tư, mà các vấn đề khác về mặt rủi ro đạo đức của các lãnh đạo doanh nghiệp đó cũng phải đặt dấu hỏi lớn.
Do đó chúng tôi thường khuyến nghị nhà đầu tư “tránh xa” những cổ phiếu có mức điểm rủi ro đạo đức lớn hơn 8, và không đầu tư dài hạn các doanh nghiệp có Tổng điểm lớn hơn 6 trong bảng đánh giá rủi ro đạo đức doanh nghiệp niêm yết của Vnstockmarket.
Các chiêu trò làm giá cổ phiếu của đội lái chứng khoán:
Một chu kỳ của cổ phiếu bị làm giá thông thường trải qua 4 bước dưới đây:
- Gom hàng – Mua gom cổ phiếu
- Đánh lên – Đẩy giá cổ phiếu
- Xả hàng – Bán cổ phiếu
- Nghỉ xả – Phân phối lại cổ phiếu
1. Chiêu trò của đội lái chứng khoán khi gom hàng:
Tùy thuộc vào từng đặc điểm giao dịch, thanh khoản và điều kiện thị trường thời điểm này, đội lái có thể:
+ Gom hàng trong “tĩnh lặng”:
Nếu thanh khoản cổ phiếu đủ lớn cho kỳ vọng và mục đích của đội lái, họ sẽ từ từ gom hàng chỉ đơn giản bằng các biện pháp đặt lệnh đơn giản:
- Kê lệnh mua khối lượng nhỏ gần giá khớp
- Đè lệnh bán khối lương lớn giá cao.
Gây tâm lý áp lực bán lớn để dễ mua gom thêm cổ phiếu. Kiểu gom này thường tiêu tốn thời gian có thể kéo dài 3-6 tháng hoặc lâu hơn nữa. Trước khi các thông tin trọng yếu của doanh nghiệp được công bố như Báo cáo tài chính, công bố dự án mới, tin M&A…
Xu hướng giá cổ phiếu thường đi ngang và tăng nhẹ, tạo nền tốt trên quan điểm phân tích kỹ thuật. Biến động giá cổ phiếu thấp.
+ Gom hàng kết hợp ra tin xấu:
Trong giai đoạn thị trường chung không thuận lợi cho việc mua thêm cổ phiếu giá rẻ hoặc thanh khoản cổ phiếu giao dịch trong điều kiện bình thường không đủ lớn, hoặc muốn đẩy nhanh tốc độ mua cổ phiếu. Chiêu trò của đội lái chứng khoán có thể sử dụng là kết hợp:
- Ra tin tiêu cực từ doanh nghiệp
- Ra các báo cáo phân tích, đánh giá tiêu cực về doanh nghiệp
- Bán dồn dập cổ phiếu đầu phiên
- Đăng ký bán từ ban lãnh đạo, cổ đông lớn
Đây là chiêu rất hiệu quả, đặc biệt với những cổ phiếu dạng đầu cơ, tỷ lệ các nhà đầu tư lướt sóng “rụng hàng” bán gấp đứng dưới các áp lực từ chiêu trò của đội lái chứng khoán ở trên là rất cao. T
Giá biến động tăng giảm ngay trong phiên, Xu hướng giá không rõ ràng, tùy thuộc vào cung cầu thực tế trên thị trường và lượng cổ phiếu đội lại gom được.
2. Các chiêu trò sử dụng của đội lái để đánh cổ phiếu lên:
Khi đã gom được số lượng hàng theo kế hoạch gom hàng, hoặc đến thời điểm thích hợp đội lái sẽ đẩy nhanh việc gom cổ phiếu, bằng cách mua mạnh dạn hơn trên sàn, với các kỹ thuật giao dịch có thể là:
- Chèn lệnh mua sát giá khớp (khối lượng trung bình)
- Mua khớp thẳng lệnh bán trên sàn
Ngoài ra trong thời gian này các thông tin liên quan bắt đầu xuất hiện:
- Các báo cáo phân tích tích cực về công ty bắt đầu được phát hành
- Tin đồn tích cực về công ty bắt đầu hiển thị lên nhiều ở các diễn đàn, forum, hội nhóm chứng khoán.
- Xu hướng giá tăng bắt đầu hình thành
3. Các chiêu trò giúp lái xả hàng cổ phiếu
Tùy tình thế, hoàn cảnh thị trường và mức giá đã tăng của cổ phiếu, đội lái có thể bắt đầu bán bớt cổ phiếu để thu lợi nhuận. Thông thường các tín hiệu trong giai đoạn này có thể bao gồm:
- Các thông tin tích cực của doanh nghiệp bắt đầu công bố
- Ban lãnh đạo đăng ký mua vào cổ phiếu
- Nhiều báo cáo phân tích, khuyến nghị tích cực từ các tổ chức
- Môi giới nói về tiềm năng triển vọng doanh nghiệp, về kế hoạch đội lái… (còn tăng mạnh nữa) trên nhiều group, diễn đàn, zalo…
Các kỹ thuật, chiêu trò giao dịch đội lái chứng khoán thường áp dụng:
- Kéo giá cổ phiếu sớm ở phiên sáng (1)
- Chất lệnh mua khối lượng lớn, đặt cách 1,2 bước giá khớp (2)
- Chia nhỏ lệnh bán đặt sát giá khớp (3)
- Chia nhỏ lệnh bán, đặt khớp giá mua trực tiếp (4)
Càng cuối giai đoạn xả hàng, Lệnh chất mua (2) đặt càng xa giá khớp. Các hiện tượng rút lệnh diễn ra liên tục. Cường độ và khối lượng lệnh bán cổ phiếu trực tiếp (4) tăng lên.
Tùy thuộc vào khả năng khéo léo “lùa gà” của lái trong mỗi đợt làm giá, Nếu thành công, thì giá cổ phiếu có thể diễn biến theo 3 giai đoạn
- Giai đoạn đầu giá cổ phiếu và thanh khoản tăng mạnh
- Giai đoạn giữa giá cổ phiếu chững lại và thanh khoản vẫn lớn (lái bán đã gần xong mục tiêu)
- Giai đoạn cuối giá và thanh khoản giảm nhanh chóng.
Tuy nhiên nếu chiêu trò làm giá của đội lái không “khéo leo” và các yếu tố bên ngoài thị trường không thuận lợi, có thể chỉ sau giai đoạn đầu, đội lái chưa bán được 20%, 30% khối lượng cổ phiếu mong muốn. Giá và thanh khoản đã giảm mạnh.
4. Nghỉ xả – Giai đoạn phân phối lại cổ phiếu ở các tài khoản lái.
Một chu kỳ làm giá cổ phiếu có thể lặp đi lặp lại nhiều lần 3 bước đầu tiên Gom-Kéo-Xả cho đến đội lái thỏa mãn với lượng cổ phiếu đã bán ra hoặc điều kiện thời điểm không còn phù hợp để tiếp tục làm giá chứng khoán.
Kết thúc cuộc chơi, sau mỗi chu kỳ tăng giảm mạnh của cổ phiếu bị làm giá. Các đội lái cổ phiếu thường phân phối lại cổ phiếu ở các tài khoản ẩn danh, để chuẩn bị lại cho cuộc chơi mới:
- Chuyển đầu giao dịch, mở mới các tài khoản chứng khoán
- Đổi nhóm nhân viên môi giới quản lý tài khoản,
- Đổi công ty môi giới chứng khoán
- Thực hiện các lệnh thỏa thuận cổ phiếu, khớp lệnh trên sàn phân phối lại cổ phiếu
Các câu hỏi thường gặp về đội lái cổ phiếu:
1. Vì sao nhiều khi lãnh đạo bán xong cổ phiếu mới tăng mạnh?
+ Trường hợp 1: Không liên quan đến đội lái cổ phiếu
Nếu đó là một doanh nghiệp lành mạnh, thị trường quyết định giá cổ phiếu, thì đó cũng là trường hợp bình thường. Lãnh đạo họ không kiểm soát và cũng không muốn can thiệp trực tiếp vào giá cổ phiếu.
Nếu đó là việc mua bán cổ phiếu mang tính kỹ thuật chuyển nhượng cổ phần, thì cũng thường xuyên xảy ra. Thị trường có thể kỳ vọng vào cổ đông mới, hoặc yếu tố thay đổi nội bộ doanh nghiệp tích cực, giá cổ phiếu có thể tăng mạnh sau đó.
+ Trường hợp 2: Liên quan đến chiêu trò của đội lái chứng khoán:
Họ có nhiều tài khoản ẩn danh, lãnh đạo công bố bán (giai đoạn gom hàng), nhưng tài khoản của họ đứng tên người khác còn mua vào lượng cổ phiếu lớn hơn. Thông tin họ công bố bán và thực hiện bán có thể là một trong những chiêu trò làm giá cổ phiếu để gây thêm áp lực tâm lý cho nhà đầu tư.
2. Nếu biết chu kỳ làm giá chứng khoán như vậy tại sao không bắt bài đội lái:
Đó là chu kỳ và các dấu hiệu chung, còn thời điểm nào đội lái sẽ đẩy giá, hay iá bao nhiêu sẽ xả hàng. Hoặc họ sẽ lặp lại bao nhiêu vài vòng GOM-KÉO-XẢ… rồi mới buông kết thúc chu kỳ? Thì không thể biết, thậm chí đội lái chứng khoán cũng không có một kịch bản chắc chắn.
Thực tế, kế hoạch lèo lái một cổ phiếu cũng cần linh hoạt. Phụ thuộc vào:
- Điều kiện thị trường chứng khoán chung
- Diễn biến các cổ phiếu khác cũng ngành nghề
- Hỗ trợ từ các thông tin liên quan và điểm thời gian có thể công bố
- Khối lượng cổ phiếu nắm giữ / Lượng cổ phiếu “gà ngoài” mua vào
- Mức giá cổ phiếu đã kéo lên.
Nếu đẩy giá cổ phiếu trong điều kiện tích cực của thị trường chung, diễn biến cổ phiếu khác cùng ngành nghề cũng tăng thì sẽ “nhẹ tàu hơn”, giảm nguồn lực tài chính và “gà” cũng “cắn” hàng mạnh hơn.
3. Có nên đánh theo đội lái, theo tin lái:
Khuyến nghị chung của chúng tôi là không. Trên thị trường thường xuất hiện nhiều tin đồn đội lái này, kia. Nhưng theo quan sát của chúng tôi, phần lớn là tự “sáng tác” của những người làm nghề, với các mục đích lôi kéo dụ dỗ, hay gây “ấn tượng” với khách hàng.Để làm rõ, chúng tôi sẽ phân tích cụ thể dưới đây.
Có 3 kiểu thao túng giá cổ phiếu:
- Làm giá cổ phiếu trên sàn cho các sự kiện hoặc mục tiêu tài chính (huy động vốn, phát hành mới, chuyển nhượng cổ phần…)
- Giao dịch nội gián để thu lợi dựa trên việc biết trước các thông tin trọng yếu của doanh nghiệp. Trường hợp này xảy ra nhiều nhất, mức độ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu tùy theo khối lượng giao dịch và “lòng tham” của những người chuộc lợi.
- Cố tính lèo lái giá cổ phiếu để “kiếm tiền” từ nhà đầu tư.
TH1: Làm giá chứng khoán do mục tiêu tài chính:
Nhà đầu tư có thể kiếm lời nếu biết thông tin sớm. Tuy nhiên với kinh nghiệm của chúng tôi, vẫn có nhiều rủi ro về các kế hoạch liên quan. Ví dụ việc huy động vốn thêm có thể hủy, thay đổi giá huy động mới hay thay đổi thời gian dự kiến.
TH2: Giao dịch nội gián
Dễ nhầm tưởng với việc doanh nghiệp có tồn tại đội lái. Thực tế không ít trường hợp nhà đầu tư hay môi giới tự huyễn rằng cổ phiếu này lái đánh thế này, đánh thế kia… nhưng thực tế có thể chỉ là những giao dịch “ăn khôn” nhà đầu tư của các vị lãnh đạo, hoặc những người liên quan khi biết trước thông tin trọng yếu, gây ảnh mạnh đến giá cổ phiếu trong những giai đoạn nhất định.
Đối với TH này, họ thường không muốn thị trường biết thông tin, cho đến giao dịch mua/bán hoàn tất. Tránh việc mua thêm cổ phiếu giá cao, do người ngoài mua bám theo, hoặc bán được giá tốt hơn, trước khi nhà đầu tư “hoảng sợ” bán tháo.
Bởi vậy về cơ bản chúng ta khó mong chờ gì kiếu tin tức như vậy trôi nổi trên thị trường hay thông qua môi giới để kiếm ăn được. Nếu có thì phần lớn là thông tin rác.
TH 3: Cổ phiếu của doanh nghiệp có đội lái chứng khoán làm giá.
Đối với trường hợp này, họ sẽ tiết lộ nhiều thông tin trên thị trường để các anh/chị nhà đầu tư biết được để mua bán theo, đặc biệt ở giai đoạn đẩy mạnh giá cổ phiếu và thoát hàng. Nhưng miếng mồi ngon thì ít, mà bẫy gà, bẫy chuột thì to. Nhớ rằng mục tiêu của họ là kiếm tiền từ chính “sự khôn lỏi” của những người đi theo là “đánh theo đội lái”.
Có một điều thực tế đơn giản mà hầu hết nhà đầu tư không nhận thức hết. Đó là việc một doanh nghiệp có giá cổ phiếu “nhảy múa” và để các chiêu trò của đội lái chứng khoán “chơi” nhà đầu tư trên sàn, sẽ mang nhiều tai tiếng cho lãnh đạo. Ngoài ra khi làm giá cổ phiếu, đội lái cũng phải chấp nhận những rủi ro pháp lý liên quan.
Do vậy nếu lãnh đạo hay nhóm cổ đông lớn của công ty không được lợi ích gì, thì họ chắc chắn chẳng dại gì mà để ai đó (trừ chính họ) làm ảnh hưởng tới danh dự và uy tín của mình. Và cũng về những lý do như vậy, mà đội lái chẳng để để ai dễ dàng ăn không của họ, nếu chẳng là có những chiếc bẫy rất nguy hiểm đằng sau.
Tham khảo dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán cao cấp của Vnstockmarket tại đây
