Sử dụng dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán là một cách để tăng hiệu quả và tiết kiệm công sức đầu tư. Tuy nhiên với điều kiện của một thị trường mới phát triển như Việt Nam, các dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán còn thiếu chuyên nghiệp, kém hiệu quả và nhiều rủi ro tiềm ẩn về cả chất lượng dịch vụ lẫn rủi ro đạo đức.
Trong nỗ lực xây dựng và phát triển các tiêu chuẩn chất lượng và đạo đức của các dịch vụ tư vấn đầu tư trên TTCK, Vnstockmarket xin đưa ra các lưu ý quan trọng mà các dịch vụ tư vấn đầu tư cần đạt được nhằm đảm bảo chất lượng tư vấn cũng như hạn chế các rủi ro cho nhà đầu tư trong quá trình sử dụng dịch vụ.
Mục lục
1- Nang lực đầu tư của chuyên viên tư vấn chứng khoán:
Hiện tại dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán phổ biến được cung cấp bởi các nhân viên môi giới/broker ở các công ty chứng khoán. Thực chất họ là các nhân viên kinh doanh, dành nhiều thời gian hoạt động tìm kiếm khách hàng qua các kênh; tư vấn khách hàng giao dịch để mang lại doanh thu phí dịch vụ cho các công ty chứng khoán là chính.
Chúng tôi cho rằng, tính chất công việc đầu tư chứng khoán yêu cầu mức độ chuyên sâu cao hơn rất nhiều, để đảm bảo chất lượng dịch vụ đủ mang lại hiệu quả đầu tư cho khách hàng. Theo Vnstockmarket, một chuyên viên đầu tư chứng khoán cần:
- Tập trung phần lớn khối lượng thời gian cho nghiệp vụ đầu tư: Lên kế hoạch, tìm kiếm thông tin, phân tích, đánh giá, và quản trị danh mục đầu tư…
- Kinh nghiệm thực chiến làm đầu tư chuyên nghiệp ở các quỹ đầu tư, phòng đầu tư từ các tập đoàn, tổ chức tài chính.
- Được đạo tạo chuyên môn chuyên sâu (tốt nghiệp các trường đại học Top đầu trong nước, trường quốc tế; bằng cấp chứng chỉ đầu tư quốc tế: chứng chỉ CFA; bằng MBA).
Vui lòng đọc bài viết các tiêu chuẩn của Chuyên viên đầu tư chứng khoán cao cấp để hiểu rõ hơn về yếu tố quan trọng này.
2- Cơ chế phí dịch vụ tư đầu tư chứng khoán
Trong nhiều trường hợp, việc nhờ cậy người có trình độ trung bình nhưng thực sự cố gắng giúp mình, tốt hơn tìm được người giỏi, nhưng lại không toàn tâm ý. Điều này khá đúng với các loại dịch vụ đầu tư tài chính, khi các yếu tố rủi ro đạo đức có thể ảnh hưởng lớn đến hiệu quả đầu tư.
Do vậy, tiêu chuẩn cho bất cứ một loại hình dịch vụ đầu tư chứng khoán cao cấp nào, trước tiên đều phải đảm bảo bên cung cấp dịch vụ sẽ phục vụ vì lợi ích của khách hàng, răng buộc bằng chính cơ chế tính phí dịch vụ.
Tức là thay vì trông chờ vào “cái tâm” của người khác, thì gắn buộc lợi ích của họ với lợi ích của khách hàng. Chỉ khi “cùng hội cùng thuyền” như vậy mới thể hiện được sự cam kết nỗ lực của đơn vị/chuyên viên đầu tư cho hiệu quả đầu tư của khách hàng.
* Bản chất mối quan hệ này rất quan trọng. Chi phí dịch vụ tư vấn ở các công ty chứng khoán phần lớn hiện nay được ngầm tính vào phí giao dịch của nhà đầu tư. Cơ chế đó gây ra các rủi ro đạo đức, bởi doanh thu của đơn vị cung cấp dịch vụ lại tỷ lệ thuận với chi phí của nhà đầu tư. cơ chế này gây ra tình trạng các nhân viên môi giới khuyến nghị khách hàng giao dịch thường xuyên, sử dụng mức margin cao để đạt được doanh số dịch vụ lớn.
Chúng tôi cho rằng nhà đầu tư chỉ nên sử dụng loại dịch vụ đầu tư nếu thoả mãn các điều kiện quan trọng nhất dưới đây:
- Phí tư vấn đầu tư chứng khoán phải độc lập và tách bạch khỏi các phí dịch vụ khác (đặc biệt là phí giao dịch).
- Chi phí tư vấn đầu tư hoặc tỷ lệ thuận với hiệu quả đầu tư của khách hàng, hoặc phải là chi phí cố định.
Chỉ khi chi phí tư vấn có tính độc lập tách khỏi các khoản phí khác, thì mới đảm bảo công ty vấn sẽ phải cố gắng để đưa ra các khuyến nghị chất lượng sao cho hiệu quả đầu tư của khách hàng là tốt nhất, bởi đó không chỉ là trách nhiệm mà còn là doanh thu, lợi ích trực tiếp của họ. Chúng tôi vẫn thường gọi đó là cơ chế phí đầu tư chứng khoán lành mạnh.
3- Cơ chế thu nhập của chuyên viên tư vấn:
Như đã đề cập ở trên, chuyên viên tư vấn đầu tư có vai trò quan trọng trong hiệu quả đầu tư của khách hàng. Một cơ chế thu nhập phù hợp và đồng lợi ích của họ với khách hàng tương tự như cơ chế phí dịch vụ ở trên sẽ yếu tố quan trọng thúc đẩy các chuyên viên làm việc tận tâm cho mục tiêu của khách hàng. Cụ thể:
- Lương, thưởng, phụ cấp và các thu nhập khác độc lập với chi phí giao dịch, phí margin hay các loại phí khác thu từ tài khoản của khách hàng.
- Cơ cấu thu nhập chính được xây dựng gồm:
– Lương cứng
– Thu nhập theo hiệu quả lao động (phụ thuộc vào hiệu quả thực tế đầu tư).
Tuy nhiên hầu hết các công ty môi giới chứng khoán hiện tại trả cho nhân viên tư vấn dưới hình thức phí hoa hồng, dựa trên chi phí dịch vụ của họ thu được từ khách hàng. Chính cơ chế này là nguyên nhân chính dẫn đến hệ quả các nhân viên môi giới chủ yếu tư vấn khách mua bán những mã cổ phiếu có giao dịch sôi động và biến động lớn, nhằm kích thích việc mua bán, để tăng phí dịch vụ. Việc này gây suy thoái chất lượng tư vấn kèm theo là nhiều các vấn đề đạo đức nghề nghiệp tiềm ẩn.
4- Hệ thống kiểm soát các chuyên viên đầu tư:
Hệ thống kiểm soát của công ty cung cấp dịch vụ đầu tư yêu cầu không chỉ đảm bảo chất lượng tư vấn mà còn phải kiểm soát được rủi ro đạo đức nghề nghiệp. Cũng giống như các ngành nghề thâm dụng tri thức khác, việc những chuyên gia trong ngành nghề lợi dụng những kẽ hở và sử dụng thủ thuật để chuộc lợi từ chính tài sản đầu tư của khách hàng là điều dễ xảy ra, mà trong điều kiện hiện tại của pháp luật chưa đủ chặt chẽ để bảo vệ toàn bộ lợi ích cho nhà đầu tư.
Tuy nhiên, nếu có hệ thống kiểm soát rủi ro nội bộ và đội ngũ kiểm soát sau hiệu quả, có thể giảm thiểu được các hành vi thiếu đạo đức của người tư vấn dưới đây:
- Khuyến nghị mã cổ phiếu đầu tư cho khách hàng mà không nghiên cứu, tìm hiểu đầy đủ.
- Thúc giục khách hàng mua bán những cổ phiếu quá rủi ro, hoặc quá an toàn không phù hợp.
- Thực hiện giao dịch ưu tiên tài khoản cá nhân, tài khoản người thân trước tài khoản của khách hàng.
- Cường điệu hóa vai trò và năng lực của bản thân với khách hàng tiềm năng.
Bảng đánh giá mức độ rủi ro đạo đức của các doanh nghiệp trên sàn chứng khoán.
5- Bảo mật thông tin khách hàng:
Bảo mật thông tin của khách hàng là một trong những tiêu chuẩn đạo đức cơ bản nhất trong ngành dịch vụ đầu tư. Tình trạng nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán chưa lâu, đã được liên tục gọi điện, email từ các môi giới ở các công ty chứng khoán khác nhau, hay cả các công ty giao dịch hàng hóa, forex, bitcoin… thường xuyên xảy ra.
Chúng tôi cho rằng công ty cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán cần phải có các cam kết bằng văn bản với khách hàng, đồng thời có hệ thống phân quyền truy cập thông tin, quy trách nhiệm rõ ràng trong nội bộ để đảm bảo thông tin của nhà đầu tư được bảo vệ.
Tham khảo dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán cao cấp của chúng tôi tại đây
