Đầu tư chứng khoán dài hạn liệu có phù hợp ở thị trường Việt Nam

Đầu tư chứng khoán dài hạn liệu có hiệu quả ở thị trường chứng khoán Việt Nam? Bài viết dưới đây xin chia sẻ các quan điểm, kinh nghiệm thực tế của chúng tôi về chiến thuật đầu tư chứng khoán dài hạn này:

Trước tiên xin lưu ý rằng không có một chiến lược đầu tư nào hiệu quả tuyệt đối, mỗi chiến lược đều có ưu điểm và hạn chế. Điều quan trọng là sử dụng các chiến lược đầu tư phù hợp như thế nào để mang lại hiệu quả đầu tư chứng khoán tốt nhất trong những trường hợp cụ thể của thị trường.

Đầu tư chứng khoán dài hạn được hiểu cơ bản là mua và nắm giữ cổ phiếu tình hình kinh doanh khả quan trong thời gian dài (ít nhất 1 năm).

Đặc điểm chính của phương pháp đầu tư chứng khoán dài hạn:
– Dựa trên các tiêu chuẩn phân tích cơ bản & định giá cổ phiếu để lựa chọn cổ phiếu đầu tư
– Thu thập, nghiên cứu thông tin cẩn trọng và chi tiết trước khi thực hiện quyết định mua, bán cổ phiếu.
– Cường độ giao dịch chứng khoán, cổ phiếu thấp
– Thời gian nắm giữ cổ phiếu dài trung bình 3-5 năm.
Ưu điểm:
– Các chi phí dịch vụ đầu tư thấp (phí giao dịch, thuế bán chứng khoán…)
– Tiết kiệm thời gian quan sát sự biến động của thị trường.
– Tránh được các bẫy đầu tư chứng khoán thông thường tốt hơn.
Nhược điểm:
– Bỏ qua xu hướng dòng tiền trong ngắn hạn
– Tiêu tốn nhiều công sức, thời gian cho các nghiên cứu chọn lựa cổ phiếu ban đầu
– Quan điểm đầu tư có xu hướng bảo thủ và chậm thay đổi.

Mục lục

Tại sao chiến lược đầu tư chứng khoán dài hạn ở Việt Nam phù hợp và không phù hợp ở Việt Nam?

Đầu tư chứng khoán dài hạn liệu có phù hợp ở thị trường chứng khoán Việt Nam?

Phù hợp vì:

Tiết kiệm chi phí giao dịch:
So với các thị trường phát triển thì chi phí các dịch vụ đầu tư chứng khoán ở Việt Nam tương đối đắt đỏ. Ở thị trường chứng khoán Mỹ, có nhiều công ty công nghệ xây dựng các ứng dụng môi giới cho phép giao dịch miễn phí, phổ biến nhất là nền tảng của Robinhood.
Đây là một ưu điểm lớn cho phương pháp đầu tư dài hạn ở Việt Nam bởi như đã ước tính các chi phí đầu tư chứng khoán trong trường hợp giao dịch thường xuyên (đầu tư ngắn hạn; lướt sóng) có thể lên tới trên 20% giá trị tài sản đầu tư mỗi năm.
Chính sách thuế “ưu đãi” cho đầu tư dài hạn:
Hiện tại Việt Nam không đánh thuế lãi vốn chứng khoán (capital gain). Tức nếu bạn mua cổ phiếu ABC với giá 50,000 VND sau đó bán lỗ với giá 20,000 VND hay lãi 100,000 VND thì nhà nước đều không đánh thuế. Mà chỉ thu thuế bán chứng khoán là 0.1% trên giá trị bán. Tức là thuế chỉ phát sinh khi bạn thực hiện giao dịch bán cổ phiếu. Nếu bạn đầu tư chứng khoán dài hạn thì sẽ hạn chế được chi phí này.
Ngoài ra, các nhà đầu tư chứng khoán dài hạn cũng phải lo lắng nhiều hơn về thuế cổ tức, khi họ thường cầm cổ phiếu qua các kỳ phân chia lợi nhuận của công ty. Nhưng ở Việt Nam mức thuế này khá thấp ở mức 5%.
Tính hiệu quả đã được kiểm chứng:
Ở bất cứ thị trường chứng khoán nào, các quỹ đầu tư tồn tại lâu dài và thành công trên thị trường phần lớn đều theo đuổi việc nắm giữ cổ phần, cổ phiếu lâu dài của các doanh nghiệp niêm yết. Quỹ đầu tư Berkshire Hathaway của “huyền thoại” Warrent Buffet là một trong những ví dụ điển hình trên thế giới. Ở Việt Nam, Vinacapital cũng có thể coi là một ví dụ khác về sự thành công khi theo đuổi trường phái đầu tư giá trị, đầu tư dài hạn.

Chiến lược đầu tư chứng khoán dài hạn không phù hợp ở thị trường Việt Nam vì:

Đầu tư dài hạn thường dựa vào các phân tích triển vọng kinh doanh, tình hình tài chính và các yếu tố cơ bản khác để đưa ra các quyết định đầu tư. Trong đó chất lượng thông tin thu thập để thực hiện các phân tích đó là rất quan trọng. Ở Việt Nam tình trạng nhiều doanh nghiệp niêm yết chậm công bố thông tin hoặc thực hiện công bố thông tin thiếu chi tiết hay xảy ra, ngoài ra chất lượng thông tin từ báo cáo tài chính cũng có nhiều vấn đề đáng nói. Bởi vậy chất lượng phân tích, định giá phục vụ cho chiến lược đầu tư dài hạn gặp không ít các hạn chế.
Một phân khúc quan trọng của chiến lược nắm giữ cổ phiếu dài hạn là theo đuổi các doanh nghiệp thuộc ngành nghề mới, triển vọng lớn trong kinh doanh, ví dụ các doanh nghiệp start-up. Tuy nhiên sàn chứng khoán Việt Nam HNX và HOSE đều yêu cầu các doanh nghiệp phải đạt các điều kiện tối thiểu để được niêm yết như 3 năm liên tiếp có lãi… Tất nhiên nó tốt cho việc giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư, khi thị trường chứng khoán vẫn còn non trẻ cần bảo vệ và xây dựng niềm tin, tuy nhiên nó hạn chế nhiều cơ hội đầu tư mới cho các nhà đầu tư dài hạn.
Giai đoạn “Covid-19” kéo theo một lực lượng lớn các nhà đầu tư cá nhân nhỏ tham gia, điều này không chỉ đúng thị trường tài chính thế giới, mà ở thị trường Việt Nam cũng vậy. Thêm vào đó, với đặc điểm của một thị trường cận biên, khuynh hướng này lại càng áp đảo. Do vậy các đặc tính cơ bản của một thị trường trẻ như Việt Nam là: tính bầy đàn; xu hướng đầu tư ngắn hạn, lướt sóng; rủi ro đạo đức; bất cân đối thông tin… xảy ra ở mức độ cao. Đầu tư dài hạn rõ ràng gặp nhiều bất lợi bởi các yếu tố này.

Mặc dù ở thị trường Việt Nam có một số hạn chế cho việc triển khai phương pháp đầu tư chứng khoán dài hạn, tuy nhiên Vnstockmarket vẫn cho rằng đây là phương án đầu tư phù hợp với phần lớn nhà đầu tư cá nhân do:

Tính minh bạc sẽ dần được cải thiện theo xu hướng phát triển chung của thị trường cùng với các nỗ lực sửa đổi từ chính sách & pháp luật của nhà nước trong quyết tâm nâng hạng thị trường chứng khoán.
Các dịch vụ đầu tư chuyên nghiệp cao cấp phát triển để phục vụ các nhà đầu tư có hiểu biết và yêu cầu cao hơn trên thị trường, cũng đặt các doanh nghiệp niêm yết phải “cầu thị” hơn, giảm các yếu tố rủi ro đạo đức hơn từ cả phía dịch vụ đầu tư và doanh nghiệp đại chúng.

Các sai lầm thường gặp khi đầu tư chứng khoán theo phương pháp đầu tư dài hạn:

Quá bảo thủ (conservatism basis):
Có xu hướng nghiên cứu rất kỹ trước khi mua chứng khoán theo các tiêu chí cụ thể và “tâm đắc” với các đánh giá đó. Có thể sau đó diễn biến về kết quả kinh doanh, triển vọng của các doanh nghiệp theo hướng không như mong đợi nên cần cắt giảm tỷ trọng. Tuy nhiên họ lại có xu hướng “yêu” cổ phiếu quá, hoặc quá cố chấp với các quan điểm ban đầu để thay đổi.
Không theo sát danh mục
Tâm lý đầu tư dài hạn mua cổ phiếu tốt xong “yên tâm” để đó không cần theo sát là một sai lầm. Thị trường luôn phát triển và thay đổi không ngừng, Apple đang là công ty lớn nhất về giá trị thị trường nhưng không ai biết được liệu 3-5 năm sau có thể thành Nokia thứ 2?!
Không thực hiện cơ cấu danh mục hợp lý:
Đầu tư chứng khoán dài hạn nên được hiểu là tìm kiếm mua vào các cổ phiếu tiềm năng hoặc cổ phiếu rẻ và sẵn sàng chấp nhận chờ đợi nhiều năm cho đến khi cổ phiếu công ty đó tăng giá đúng với kỳ vọng đặt ra. Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là mặc nhiên phải nắm giữ lâu dài.
Nếu cổ phiếu trong quá trình nắm giữ thể hiện các kết quả kinh doanh, hoặc thông tin liên tiếp cho thấy tiềm năng kém khả quan như dự tính, thì hoàn toàn có thể kết thúc đầu tư sớm. Ngược lại nếu giá cổ phiếu tăng nhanh và trở lên quá đắt so với tiềm năng tăng trưởng dự tính thì cũng có thể sớm chốt lời.
Danh mục quá cô đặc:
“Tất tay” vào một mã là cách đầu tư rủi ro, ở góc độ đầu tư tài chính, thì việc đó có thể rủi ro hơn do nhà đầu tư tài chính bị giới hạn bởi quyền hạn điều hành và kiểm soát đối với công ty. Trong trường hợp có biến cố thì họ cũng là người nhận ra vấn đề chậm hơn do không có lợi thế về khả năng tiếp cận thông tin.
Các nhược điểm của đầu tư chứng khoán dài hạn dễ khếch đại tính rủi ro này, khi nhà đầu tư thường giữ cổ phiếu lâu và chậm chạp chấp nhận thay đổi để cắt bán.
Chọn ra được 5 mã chứng khoán, có 4 mã thành công tăng trung bình 30% và 1 mã giảm 50%; sẽ an toàn hơn nếu mua cả 5 mã so với chọn mua chỉ một mã trong đó.

Xin lưu ý rằng, dù áp dụng bất cứ phương pháp đầu tư chứng khoán trung hạn hay dài hạn thì quan điểm áp dụng đầu tư của mỗi riêng cá nhân vẫn là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất. Do vậy việc thực hiện các nguyên tắc đầu tư chứng khoán dài hạn cũng quan trọng không kém so với các chiến lược đề ra ngay từ đầu.

Nên lựa chọn đầu tư cổ phiếu dài hạn nào?

Trong trường hợp lựa chọn phương pháp đầu tư cổ phiếu dài hạn, theo kinh nghiệm của chúng tôi, nên áp dụng phương pháp đầu tư dài hạn với những cổ phiếu:

Định hướng chiến lược kinh doanh nhất quán
Đầu tư kinh doanh vào ngành nghề nào hay cách làm ra sao người làm đầu tư thường không có được cái nhìn insight tốt bằng doanh nghiệp được, tuy nhiên việc định hướng rõ ràng chiến lược kinh doanh, phân khúc thị trường như thế nào là điều tiên quyết để nhà đầu tư có thể gắn bó cùng doanh nghiệp.
Tránh có rất nhiều kiểu tập đoàn đa ngành nghề, hoạt động kinh doanh thì không hiểu quả, nghề không liên quan, hoạt động kinh doanh thì không hiệu quả “giam tiền” nhà đầu tư
Rủi ro đạo đức thấp
Điều này dễ hiểu, cổ đông khó có thể tin tưởng với công ty niêm yết nào khi ban lãnh đạo có các hành vi đục khoét lợi ích của cổ đông; thao túng giá cổ phiếu, số liệu báo cáo và các thông tin trọng yếu của công ty…
Vui lòng đọc bài viết của chúng tôi ở đây để có cái nhìn chi tiết hơn và giảm thiểu rủi ro đạo đức từ các doanh nghiệp đầu tư.
Tích cực minh bạch thông tin
Cổ phiếu tập đoàn FPT là ví dụ điển hình, FPT gửi kết quả kinh doanh hàng tháng khá chi tiết cho cổ đông (mặc dù luật không yêu cầu). Đồng thời các báo cáo tài chính, kỳ họp đại hội cổ đông và các thông tin đại chúng khác cần công bố cũng được thực hiện nghiêm túc, ít chậm chễ.
Điều này thể hiện sự chính trực của ban lãnh đạo doanh nghiệp, rằng họ không có ý định lợi dụng thông nội bộ để chuộc lợi cho cá nhân. Đồng thời cũng giúp cập nhập tình hình doanh nghiệp thường xuyên cho các quyết định đầu tư tiếp theo của các cổ đông khác liên quan.
Bảng đánh giá mức độ “đáng tin tưởng” của các công ty đại chúng ở Việt Nam.