Hướng tới lợi nhuận trong đầu tư chứng khoán là mục tiêu cuối cùng của mỗi nhà đầu tư, tuy nhiên con đường dẫn đến quả ngọt không phải luôn dễ dàng mà vô cùng gập ghềnh và đầy rủi ro. Dưới đây, Vnstockmarket xin chia sẻ một số lưu ý để đầu tư chứng khoán hiệu quả dưới dạng đúc kết ngắn gọn từ các kinh nghiệm làm đầu tư chuyên nghiệp của chúng tôi:
Mục lục
1. Quản lý chi phí quan trọng không kém việc tạo ra doanh thu
Trên thị trường chứng khoán, bạn sẽ thấy rất nhiều “chuyên gia” tư vấn mua mã này, bán mã kia để kiếm lời. Nhưng lời từ chênh lệch giá đó mới chỉ là doanh thu, nhà đầu tư còn phải trả các loại chi phí dịch vụ và thuế. Chi phí này không hề nhỏ và về lâu dài nó còn có thể nguyên nhân dẫn đến các kết quả đầu tư tệ hại, nhất là trong trường hợp các nhà đầu tư có xu hướng lướt sóng, giao dịch nhiều.
Nếu các bạn đã đọc bài viết Ước tính các chi phí trong đầu tư chứng khoán thì có thể thấy trong các trường hợp giả định khác nhau, chi phí đầu tư có thể biến động rất lớn từ 1%/năm cho đến hơn 20%/năm. Trong khi chỉ số chứng khoán Việt Nam tăng trưởng trung bình 14-15%/năm kể từ ngày thành lập. Vậy nên việc phải trả đến trên 20%/năm các loại phí dịch vụ đầu tư thì rất khó cho bất cứ ai có thể có được hiệu quả đầu tư chứng khoán tốt.
Do vậy chiến lược đầu tư chứng khoán hiệu quả tiên quyết phải quản lý được các chi phí và thuế phát sinh bằng cách xác định các cơ hội đầu tư cách rõ ràng và cẩn trọng. Một trong những lỗi lớn nhất của các nhà đầu tư cá nhân, nhất là nhà đầu tư F0 là “nhìn đâu cũng thấy cơ hội”. Họ thường quá đề cao chi phí cơ hội, sợ lỡ mất thời cơ mua mã này bỏ mã kia, mà đánh giá thấp các chi phí “chắc chắn” sẽ mất đi, cho việc giao dịch chuyển đổi liên tục các mã đầu tư.
Đặc biệt trong trường hợp giao dịch chuyển đổi bán mã cổ phiếu này, sang mua cổ phiếu khác có sử dụng đòn bẩy tài chính (vay margin), thì chỉ chi phí giao dịch và thuế cũng có thể lên tới gần 1% giá trị tài khoản, chưa kể chi phí lãi vay margin. Dưới đây là ví dụ cụ thể về chi phí và thuế giao dịch trong chứng khoán:
Tài khoản nhà đầu tư có 1 tỷ tiền vốn; đang sở hữu 2 tỷ giá trị cổ phiếu HPG với mức sử dụng đòn bẩy tài chính margin ở mức 50% (có 1 tỷ vay thêm 1 tỷ để mua cổ phiếu). Nhà đầu tư cho rằng cơ hội mua cổ phiếu VCB tốt hơn, nên bán 2 tỷ giá trị cổ phiếu HPG để mua 2 tỷ cổ phiếu VCB. Mức phí và thuế nhà đầu tư phải trả nếu phí giao dịch ở mức 0.2%.
Bán HPG:
- Phí giao dịch bán HPG: 0.2%*2,000,000,000 = 4,000,000 VND (1)
- Thuế bán chứng khoán: 0.1%*2,000,000,000 = 2,000,000 VND (2)
Mua VCB:
- Phí giao dịch mua VCB: 0.2%*2,000,000,000 = 4,000,000 VND (3)
Tổng phí: 10,000,000 VND (mười triệu đồng).
Phần trăm tỷ lệ phí trên vốn: 10,000,000/1,000,000,00 = 1%
Nếu mỗi tháng nhà đầu tư đổi danh mục như vậy, thì một năm phí giao dịch và thuế của tài khoản chứng khoán với vốn đầu tư 1 tỷ sẽ là: 10,000,000*12 = 120,000,000 VND (4) (tương ứng tỷ lệ 12%).
Lãi vay margin: giả sử nhà đầu tư duy trì trạng thái vay margin một nửa thời gian trong năm (6 tháng) lãi vay margin là 12%.
Chi phí margin: 12%/2*1,000,000,000 = 60,000,000. (5)
Tổng chi phí và thuế chứng khoán phải trả một năm trong TH này: (4) + (5) = 180,000,000 VND ~ 18%.
Trong một số TH khách hàng sử dụng margin ở cường độ nhiều hơn, đồng thời gian dịch với cường độ lớn hơn 1 vòng mua bán trên tháng. Thì mức phí này có thể trên 20%, 30% hàng năm. Chúng tôi cho rằng rất khó để đầu tư chứng khoán hiệu quả nếu duy trì phương pháp đầu tư này, bởi chi phí dịch vụ phải trả quá cao. Nếu không thì cũng là một sự “lãng phí lớn” cho việc “lướt sóng” các cơ hội đầu tư một cách thiếu hiệu quả.
2. Xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả:
Đặt ra một chiến lược cụ thể là viên gạch đầu tiên khi tiến hành đầu tư bất cứ lĩnh vực nào mà các tổ chức chuyên nghiệp luôn làm. Xây dựng chiến lược đầu tư không chỉ để kỳ vọng hướng đến hiệu quả mà còn đảm bảo các khoản mục đầu tư có mức độ rủi ro phù hợp với chính mình. Như vậy mới có thể đảm bảo doanh nghiệp trường tồn và phát triển bền vững và lâu dài.
Đối với nhà đầu tư cá nhân cũng cần lập ra các chiến lược đầu tư tương tự như vậy, điều này giúp nhà đầu tư xác định các mục tiêu tài đầu tư dài hạn và ngắn hạn cụ thể, tránh mua bán theo cảm tính đồng thời có thể quản lý chi phí phát sinh trong đầu tư tốt hơn như đã nêu ở trên.
Vậy làm thế nào để xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả? Xin vui lòng đọc bài viết Cách xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp và hiệu quả của chúng tôi tại đây.
3. Dành đủ thời gian để quản lý danh mục:
Đối với các nhà đầu tư tự đầu tư chứng khoán, chúng tôi thường đưa ra tiêu chí mỗi nhà đầu tư nên dành ít nhất 8-10 giờ mỗi tuần để quản trị danh mục đầu tư của mình. Bởi thị trường chứng khoán căn bản luôn biến động khó lường, ngay cả khi đã xây dựng được chiến lược đầu tư hiệu quả và phù hợp lúc đầu. Sau đó vài tuần khi thị trường thay đổi nhanh các diễn biến, việc thay đổi, điều chỉnh lại chiến lược đầu tư lại để thích hợp hơn với điều kiện mới là điều thường xuyên xảy ra.
Vậy nên dành đủ thời gian để cập nhập thông tin, nghiên cứu và quản trị các khoản đầu tư dù trong ngắn hay dài hạn đều rất quan trọng.
4. Xác định các ưu thế và thiệt thế để đầu tư chứng khoán hiệu quả
Mỗi nhà đầu tư đều có thể có các lợi thế riêng của mình trên thị trường chứng khoán. Việc xác định các lợi thế của mình và tận dụng các lợi thế đó hợp lý sẽ mang lại một số cơ hội kiếm lời hiệu quả trên thị trường chứng khoán:
- Lợi thế về hiểu biết ngành nghề:
Nếu bạn làm việc trong ngành nghề nào thì độ nhạy cảm và cảm nhận của bạn về tình hình kinh doanh cùng triển vọng của ngành nghề đó có thể tốt hơn so với mức bình quân của thị trường.
Ví dụ tình trạng thiếu công ten nơ (Container) trong giai đoạn giữa đại dịch covid-19 khiến giá vận tải biển tăng cao gấp nhiều lần. Các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh phụ thuộc vào việc xuất nhập khẩu sẽ bị ảnh hưởng lớn, ngược lại các doanh nghiệp cho thuê công ten nơ rỗng, vận tải biển liên quan lại được hưởng lợi. Những người làm trong ngành nghề đó sẽ sớm phát hiện ra những khó khăn và thuận lợi của các sự kiện trọng ngành, do đó sẽ có lợi thế hơn những người khác. - Lợi thế về vốn đầu tư:
Như phân tích ở các loại hình dịch vụ đầu tư chứng khoán cao cấp, các nhà đầu tư có vốn đầu tư lớn hơn sẽ có nhiều lựa chọn cho cách tiếp cận thị trường chứng khoán hơn đồng thời cũng có thể nhận được cái ưu đãi về các phí dịch vụ đi kèm.
Ví dụ thay vì sử dụng các dịch vụ tư vấn từ môi giới chứng khoán thông thường, các nhà đầu tư có thể sử dụng các dịch vụ chuyên biệt được cung cấp bởi các chuyên viên đầu tư sở hữu các chứng chỉ đầu tư cao cấp như CFA, MBA… và có kinh nghiệm làm đầu tư từ các tập đoàn lớn, quỹ đầu tư chuyên nghiệp.
Đặc biệt là được hưởng cơ chế phí dịch vụ có tính bảo vệ và cam kết với lợi ích lâu dài của khách hàng (dựa trên hiệu quả đầu tư) từ các công ty cung cấp dịch vụ. Thay vì cơ chế thu phí tư vấn dựa trên phí môi giới giao dịch, một cơ chế tiềm ẩn nhiều rủi ro đạo đức và chất lượng tư vấn thấp từ môi giới chứng khoán. - Lợi thế về thông tin:
Một số nhà đầu tư làm việc ở các tổ chứccó các dữ liệu thống kê về vĩ mô, ngành nghề, chính sách… có thể dự vào đó để tiến hành đầu tư sớm và chính xác hơn.
Tuy nhiên lưu ý một số trường hợp sử dụng thông tin trọng yếu để tiến hành giao dịch chứng khoán là vi phạm pháp luật và các nguyên tắc bảo vệ thông tin.
Ngoài ra nhà đầu tư cũng cần xác định các thiệt thế của mình, để xác định cách đầu tư chứng khoán hiệu quả và phù hợp cho riêng mình, tránh các sai lầm không đáng có khi đầu tư chứng khoán:
- Khả năng chấp nhận rủi ro thấp, ví dụ khoản vốn đầu tư là khoản tiết kiệm chính dùng để nghỉ hưu.
Nên đầu tư vào các cổ phiếu có biến động giá thấp, trả cổ tức cao và ngành nghề kinh doanh ổn đinh. - Không đủ thời gian đầu tư hoặc tính chất công việc có cường độ làm việc cao, không theo dõi được thị trường.
Nên sử dụng các dịch vụ đầu tư cao cấp đối với nhà đầu tư có vốn lớn; hoặc đầu tư qua các quỹ đầu tư chuyên nghiệp đối với các nhà đầu tư có vốn nhỏ. - Không có nhiều hiểu biết về đầu tư tài chính:
Có thể tự bắt đầu đầu tư với số vốn nhỏ nếu có nhiều thời gian, hoặc sử dụng các dịch vụ đầu tư chuyên nghiệp.
Mỗi thiệt thế đều có các giải pháp xử lý để tìm ra cách đầu tư chứng khoán hiệu quả khác nhau cho từng đặc điểm mỗi người. Nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào có thể để lại comment dưới bài viết, chúng tôi xin sẵn lòng trả lời.
5. Tránh các “bẫy lùa gà”
Nếu bạn thấy ai đó khoe trên mạng tài khoản chứng khoán lãi 2,3 lần thậm trí nhiều hơn, sau đó mời bạn về mở tài khoản tư vấn. Giả sử là họ lãi thật, thì tốt hơn vẫn nên cảnh giác một chút, đây là một số lý do, xin đưa ra:
- Lãi cao tương đương với rủi ro cao, việc tài khoản lãi nhiều lần trong khoảng thời gian ngắn bắt buộc phải liên tục đánh cược vào một mã đông thời sử dụng tỷ lệ margin cao và đặc biệt là ở những giai đoạn nhạy cảm của cổ phiếu (liên tục tăng hoặc giảm).
- Phong cách đầu tư như vậy không khác mấy việc tung đồng xu, có mặt sấp và cũng mặt ngửa. Đúng là những người chọn mặt ngửa đã có lãi lớn lần này, nhưng điều đó không nói lên rằng ở những lần tung tiếp theo họ sẽ vẫn chọn đúng. Và nếu họ không còn may mắn, chọn sai chỉ một lần sau nhiều lần đúng thì phong cách “all-in” (đặt cược tất cả với mức vay cao) cũng dễ trở về tay trắng.
- Việc chơi chứng khoán như đánh bạc sẽ không lạ gì có người lãi nhiều lần tài khoản trong thời gian ngắn, nhưng cũng có tương đương số lượng những người phá sản vì chơi chứng khoán bù vào các khoản lãi đó. Việc chơi chứng khoán như vậy chỉ thích hợp với số tiền nhỏ bởi các bẫy chứng khoán sẽ luôn sập khi tiền vào đủ lớn.
Tham khảo dịch vụ ủy thác đầu tư chứng khoán cao cấp của Vnstockmarket tại đây.
